Śmierć
KKK 1018 Na skutek grzechu pierworodnego człowiek musi podlegać śmierci cielesnej, "od której byłby wolny, gdyby nie był zgrzeszył" (Sobór Watykański II, konst. Gaudium et spes, 18).KKK 1019 Jezus, Syn Boży, dobrowolnie przeszedł dla nas przez cierpienie śmierci w całkowitym i dobrowolnym poddaniu się woli Boga, swojego Ojca. Przez swoją Śmierć zwyciężył On śmierć, otwierając w ten sposób wszystkim ludziom możliwość zbawienia.KKK 413 Śmierci Bóg nie uczynił i nie cieszy się ze zguby żyjących... Śmierć weszła na świat przez zawiść diabła" (Mdr 1,13; 2, 24).
KKK 1005 Aby
zmartwychwstać z Chrystusem, trzeba umrzeć z Chrystusem, trzeba "opuścić
nasze ciało i stanąć w obliczu Pana" (2 Kor 5, 8). W tym "odejściu"
(Flp 1, 23), jakim jest śmierć, dusza jest oddzielona od ciała. Połączy
się z nim na nowo w dniu zmartwychwstania umarłych (Por. Paweł VI,
Wyznanie wiary Ludu Bożego, 28).
KKK 1006
"Tajemnica losu ludzkiego ujawnia się najbardziej w obliczu śmierci"
(Sobór Watykański II, konst. Gaudium et spes, 18). W pewnym sensie śmierć
cielesna jest naturalna, ale dzięki wierze wiemy, że jest ona "zapłatą
za grzech" (Rz 6, 23)539Por. Rdz 2, 17). Dla tych, którzy umierają w
łasce Chrystusa, jest ona uczestniczeniem w Śmierci Pana, by móc także
uczestniczyć w Jego Zmartwychwstaniu (Por. Rz 6, 3-9; Flp 3, 10-11).
KKK 1007 Śmierć
jest kresem życia ziemskiego. Czas jest miarą naszego życia; w
jego biegu zmieniamy się i starzejemy. Jak w przypadku wszystkich istot żyjących
na ziemi, śmierć jawi się jako normalny koniec życia. Ten aspekt śmierci
jest pewnym przynagleniem dla naszego życia; pamięć o naszej śmiertelności
służy także jako przypomnienie, że mamy tylko ograniczony czas, by
zrealizować nasze życie:
Pomnij... na Stwórcę swego w dniach swej młodości... zanim wróci się proch do ziemi, tak jak nią był, a duch powróci do Boga, który go dał (Koh 12, 1. 7).
KKK 1008 Śmierć
jest konsekwencją grzechu. Urząd Nauczycielski Kościoła, który
autentycznie interpretuje wypowiedzi Pisma świętego (Por. Rdz 2, 17; 3, 3.
19; Mdr 1, 13; Rz S, 12; 6, 23. i Tradycji, naucza, że śmierć weszła na
świat z powodu grzechu człowieka (Por. Sobór Trydencki: DS 1511). Chociaż
człowiek posiadał śmiertelną naturę, z woli Bożej miał nie umierać.
Śmierć była więc przeciwna zamysłom Boga Stwórcy, a weszła na świat
jako konsekwencja grzechu (Por. Mdr 2, 23-24). "Śmierć cielesna, od
której człowiek byłby wolny, gdyby nie był zgrzeszył" (Sobór
Watykański II, konst. Gaudium et spes, 18). jest "ostatnim
wrogiem" człowieka, który musi zostać zwyciężony 545Por. 1 Kor 15,
26).
KKK 1009 Śmierć
została przemieniona przez Chrystusa. Także Jezus, Syn Boży, przeszedł
przez cierpienie śmierci, właściwej dla kondycji ludzkiej. Mimo swojej
trwogi przed śmiercią (Por. Mk 14, 33-34; Hbr 5, 7-8). przyjął ją aktem
całkowitego i dobrowolnego poddania się woli Ojca. Posłuszeństwo Jezusa
przemieniło przekleństwo śmierci w błogosławieństwo (Por. Rz 5,
19-21).
KKK 1010 Dzięki
Chrystusowi śmierć chrześcijańska ma sens pozytywny. "Dla mnie
bowiem żyć – to Chrystus, a umrzeć – to zysk" (Flp l, 21).
"Nauka to zasługująca na wiarę: Jeżeliśmy bowiem z Nim współumarli,
wespół z Nim i żyć będziemy" (2 Tm 2, 11). Istotna nowość śmierci
chrześcijańskiej polega na tym, że przez chrzest chrześcijanin już w
sposób sakramentalny "umarł z Chrystusem", by żyć nowym życiem.
Jeżeli umieramy w łasce Chrystusa, przez śmierć fizyczną wypełnia się
to "umieranie z Chrystusem" i dopełnia w ten sposób nasze
wszczepienie w Niego w Jego akcie odkupieńczym:
Wolę umrzeć w (eis) Chrystusie Jezusie, niż panować nad całą ziemią. Szukam Tego, który za nas umarł; pragnę Tego, który dla nas zmartwychwstał. I oto bliskie jest moje narodzenie... Pozwólcie chłonąć światło nieskalane. Gdy je osiągnę, będę pełnym człowiekiem (Św. Ignacy Antiocheński, Epistula ad Romanos, 6, 1-2).
KKK 1011 W śmierci Bóg
powołuje człowieka do siebie. Dlatego chrześcijanin może przeżywać
wobec śmierci pragnienie podobne do pragnienia św. Pawła: "Pragnę
odejść, a być z Chrystusem" (Flp 1, 23); może przemienić własną
śmierć w akt posłuszeństwa i miłości wobec Ojca, na wzór Chrystusa
(Por. Łk 23, 46).
Moje upodobania zostały ukrzyżowane i nie ma już we mnie ziemskiego pożądania. Jedynie żywa wola przemawia do mnie z głębi serca: "Pójdź do Ojca" (Św. Ignacy Antiocheński, Epistula ad Romanos, 7, 2. .
Chcę widzieć Boga, ale trzeba umrzeć, by Go zobaczyć (Św. Teresa od Jezusa, Libro de la vida, 1).
Ja nie umieram, ja wchodzę w życie (Św. Teresa od Dzieciątka Jezus, Novissima verba. .
KKK 1012 Chrześcijańska
wizja śmierci (Por. 1 Tes 4, 13-14. jest wyrażona szczególnie trafnie w
liturgii Kościoła:
Albowiem życie Twoich wiernych, o Panie, zmienia się, ale się nie kończy, i gdy rozpadnie się dom doczesnej pielgrzymki, znajdą przygotowane w niebie wieczne mieszkanie 554Mszał Rzymski, Prefacja o zmarłych).
KKK 1013 Śmierć jest
końcem ziemskiej pielgrzymki człowieka, czasu łaski i miłosierdzia, jaki
Bóg ofiaruje człowiekowi, by realizował swoje ziemskie życie według
zamysłu Bożego i by decydował o swoim ostatecznym przeznaczeniu. Gdy zakończy
się "jeden jedyny bieg naszego ziemskiego żywota" (Sobór Watykański
II, konst. Lumen gentium, 48. , nie wrócimy już do kolejnego życia
ziemskiego. "Postanowione ludziom raz umrzeć" (Hbr 9, 27). Po śmierci
nie ma "reinkarnacji".
KKK 1014 Kościół
zachęca nas do przygotowania się na godzinę naszej śmierci ("Od nagłej
i niespodziewanej śmierci wybaw nas, Panie": starożytna Litania do
Wszystkich Świętych), do proszenia Matki Bożej, by wstawiała się za
nami "w godzinę śmierci naszej" (modlitwa "Zdrowaś
Maryjo"), oraz do powierzenia się świętemu Józefowi, patronowi
dobrej śmierci:
Tak powinieneś zachować się w każdym czynie i w każdej myśli, jak gdybyś dziś miał umrzeć. Jeśli miałbyś czyste sumienie, nie bałbyś się bardzo śmierci. Lepiej jest unikać grzechu, niż uciekać przed śmiercią. Jeśli dziś nie jesteś gotowy, czy będziesz gotowy jutro? (O naśladowaniu Chrystusa, I, 23, 1).Pochwalony bądź, Panie mój, przez siostrę naszą, śmierć cielesną, której żaden człowiek żywy uniknąć nie może.
Biada tym, którzy umierają w grzechach śmiertelnych! Błogosławieni ci, których śmierć zastanie w Twej najświętszej woli, ponieważ śmierć druga nie uczyni im zła (Św. Franciszek z Asyżu, Cantico delle creature).
Czyściec
KKK 1054 Ci, którzy umierają w łasce i przyjaźni z Bogiem, ale nie są jeszcze całkowicie oczyszczeni, chociaż są już pewni swego zbawienia wiecznego, przechodzą po śmierci oczyszczenie, by uzyskać świętość konieczną do wejścia do radości Boga.
KKK 1030 Ci, którzy
umierają w łasce i przyjaźni z Bogiem, ale nie są jeszcze całkowicie
oczyszczeni, chociaż są już pewni swego wiecznego zbawienia, przechodzą
po śmierci oczyszczenie, by uzyskać świętość konieczną do wejścia do
radości nieba.
KKK 1031 To końcowe
oczyszczenie wybranych, które jest czymś całkowicie innym niż
kara potępionych, Kościół nazywa czyśćcem. Naukę wiary dotyczącą
czyśćca sformułował Kościół przede wszystkim na Soborze
Florenckim (Por. DS 1304. i na Soborze Trydenckim (Por. DS 1820; 1580).
Tradycja Kościoła, opierając się na niektórych tekstach Pisma świętego
(Na przykład 1 Kor 3, 15; 1 P 1, 7), mówi o ogniu oczyszczającym:
Co do pewnych win lekkich trzeba wierzyć, że jeszcze przed sądem istnieje ogień oczyszczający, według słów Tego, który jest prawdą. Powiedział On, że jeśli ktoś wypowie bluźnierstwo przeciw Duchowi Świętemu, nie zostanie mu to odpuszczone ani w tym życiu, ani w przyszłym (Mt 12, 32). Można z tego wnioskować, że niektóre winy mogą być odpuszczone w tym życiu, a niektóre z nich w życiu przyszłym (Św. Grzegorz Wielki, Dialogi, 4, 39).
KKK 1032 Nauczanie to
opiera się także na praktyce modlitwy za zmarłych, której mówi już
Pismo święte: "Dlatego właśnie (Juda Machabeusz) sprawił, że złożono
ofiarę przebłagalną za zabitych, aby zostali uwolnieni od grzechu"
(2 Mch 12, 45). Kościół od początku czcił pamięć zmarłych i ofiarował
im pomoce, a w szczególności Ofiarę eucharystyczną (Por. Sobór Lyoński
II: DS 856), by po oczyszczeniu mogli dojść
do uszczęśliwiającej wizji Boga. Kościół zaleca także jałmużnę,
odpusty i dzieła pokutne za zmarłych:
Nieśmy im pomoc i pamiętajmy o nich. Jeśli synowie Hioba zostali oczyszczeni przez ofiarę ich ojca, dlaczego mielibyśmy wątpić, że nasze ofiary za zmarłych przynoszą im jakąś pociechę? Nie wahajmy się nieść pomocy tym, którzy odeszli, i ofiarujmy za nich nasze modlitwy (Św. Jan Chryzostom, Homiliae in primam ad Corinthios, 41, 5: PG 61, 594-595. Por. Hi 1, 5).
KKK 1055 Wierząc w "komunię świętych", Kościół poleca zmarłych miłosierdziu Bożemu i ofiaruje im pomoce, szczególnie Ofiarę eucharystyczną.
Piekło
KKK 1056 Idąc za przykładem Chrystusa, Kościół uprzedza wiernych o "smutnej i bolesnej rzeczywistości śmierci wiecznej" (Kongregacja do Spraw Duchowieństwa, Ogólne dyrektorium katechetyczne, 69 , nazywanej także "piekłem".KKK 1057 Zasadnicza kara piekła polega na wiecznym oddzieleniu od Boga; wyłącznie w Bogu człowiek może osiągnąć życie i szczęście, dla których został stworzony i których pragnie.
KKK 1033 Nie możemy
być zjednoczeni z Bogiem, jeśli nie wybieramy w sposób dobrowolny Jego miłości.
Nie możemy jednak kochać Boga, jeśli grzeszymy ciężko przeciw Niemu,
przeciw naszemu bliźniemu lub przeciw nam samym: "Kto... nie miłuje,
trwa w śmierci. Każdy, kto nienawidzi swego brata, jest zabójcą, a
wiecie, że żaden zabójca nie nosi w sobie życia wiecznego" (1 J 3,
14 c-15). Nasz Pan ostrzega nas, że zostaniemy od Niego oddzieleni, jeśli
nie wyjdziemy naprzeciw ważnym potrzebom ubogich i maluczkich, którzy są
Jego braćmi (Por. Mt 25, 31-46). Umrzeć w grzechu śmiertelnym, nie żałując
za niego i nie przyjmując miłosiernej miłości Boga, oznacza pozostać z
wolnego wyboru na zawsze oddzielonym od Niego. Ten stan ostatecznego
samowykluczenia z jedności z Bogiem i świętymi określa się słowem
"piekło".
KKK 1034 Jezus często
mówi o "gehennie ognia nieugaszonego" (Por. Mt 5, 22. 29; 13, 42.
50; Mk 9, 43-48). przeznaczonej dla tych, którzy do końca swego życia
odrzucają wiarę i nawrócenie; mogą oni zatracić w niej zarazem ciało i
duszę (Por. Mt 10, 28). Jezus zapowiada z surowością, że "pośle
aniołów swoich: ci zbiorą z Jego Królestwa wszystkie zgorszenia i tych,
którzy dopuszczają się nieprawości, i wrzucą ich w piec rozpalony"
(Mt 13 41-42). On sam wypowie słowa potępienia: "Idźcie precz ode
Mnie, przeklęci, w ogień wieczny!" (Mt 25, 41).
KKK 1035 Nauczanie Kościoła
stwierdza istnienie piekła i jego wieczność. Dusze tych, którzy umierają
w stanie grzechu śmiertelnego, bezpośrednio po śmierci idą do piekła,
gdzie cierpią męki, "ogień wieczny" (Por. Symbol Quicumque: DS
76; Synod Konstantynopolitański: DS 409. 411; Sobór Laterański IV: DS
801; Sobór Lyoński II: DS 858; Benedykt XII, konst. Benedictus Deus: DS
1002; Sobór Florencki (1442): DS 1351; Sobór Trydencki: DS 1575; Paweł
VI, Wyznanie wiary Ludu Bożego, 12). Zasadnicza kara piekła polega na
wiecznym oddzieleniu od Boga; wyłącznie w Bogu człowiek może mieć życie
i szczęście, dla których został stworzony i których pragnie.
KKK 1036 Stwierdzenia
Pisma świętego i nauczanie Kościoła na temat piekła są wezwaniem do
odpowiedzialności, z jaką człowiek powinien wykorzystywać swoją
wolność ze względu na swoje wieczne przeznaczenie. Stanowią one równocześnie
naglące wezwanie do nawrócenia: "Wchodźcie przez ciasną bramę!
Bo szeroka jest brama i przestronna ta droga, która prowadzi do zguby, a
wielu jest takich, którzy przez nią wchodzą. Jakże ciasna jest brama i wąska
droga, która prowadzi do życia, a mało jest takich, którzy ją znajdują!"
(Mt 7,13-14):
Ponieważ nie znamy dnia ani godziny, musimy w myśl upomnienia Pańskiego czuwać ustawicznie, abyśmy zakończywszy jeden jedyny bieg naszego ziemskiego żywota, zasłużyli wejść razem z Panem na gody weselne i być zaliczeni do błogosławionych i aby nie kazano nam, jak sługom złym i leniwym, pójść w ogień wieczny, w ciemności zewnętrzne, gdzie "będzie płacz i zgrzytanie zębów" (Sobór Watykański II, konst. Lumen gentium, 48).
KKK 1037 Bóg nie
przeznacza nikogo do piekła (Por. Synod w Orange II: DS 397; Sobór
Trydencki: DS 1567); dokonuje się to przez dobrowolne odwrócenie się od
Boga (grzech śmiertelny) i trwanie w nim aż do końca życia. W liturgii
eucharystycznej i w codziennych modlitwach swoich wiernych Kościół błaga
o miłosierdzie Boga, który nie chce "niektórych zgubić, ale
wszystkich doprowadzić do nawrócenia" (2 P 3, 9): Boże, przyjmij łaskawie
tę ofiarę od nas, sług Twoich, i całego ludu Twego. Napełnij nasze życie
swoim pokojem, zachowaj nas od wiecznego potępienia i dołącz do grona
swoich wybranych (Mszał Rzymski, Kanon Rzymski).
KKK 1058 Kościół modli się, by nikt nie ściągnął na siebie potępienia: "Panie, nie dozwól mi nigdy odłączyć się od Ciebie". Jeżeli jest prawdą, że nikt nie może zbawić sam siebie, to jest również prawdą, że Bóg "pragnie, by wszyscy ludzie zostali zbawieni" (1 Tm 2, 4), i że "u Boga wszystko jest możliwe" (Mt 19, 26).
Niebo
KKK 1053 "Wierzymy, że wiele dusz, które są zgromadzone w raju z Jezusem i Maryją, tworzy Kościół niebieski, gdzie w wiecznym szczęściu widzą Boga takim, jakim jest, a także w różnym stopniu i na różny sposób uczestniczą wraz z aniołami w sprawowaniu Boskiej władzy przez Chrystusa uwielbionego, gdzie wstawiają się za nami oraz wspierają naszą słabość swoją braterską troską" (Paweł VI, Wyznanie wiary Ludu Bożego, 29).
KKK 1023 Ci, którzy
umierają w łasce i przyjaźni z Bogiem oraz są doskonale oczyszczeni, żyją
na zawsze z Chrystusem. Są na zawsze podobni do Boga, ponieważ widzą Go
"takim, jakim jest" (1 J 3, 2), twarzą w twarz (Por. 1 Kor 13,
12; Ap 22, 4.:
Powagą apostolską orzekamy, że według powszechnego rozporządzenia Bożego dusze wszystkich świętych... i innych wiernych zmarłych po przyjęciu chrztu świętego, jeśli w chwili śmierci nie miały nic do odpokutowania... albo jeśliby wówczas miały w sobie coś do oczyszczenia, lecz doznały oczyszczenia po śmierci... jeszcze przed odzyskaniem swoich ciał i przed Sądem Ostatecznym, od chwili Wniebowstąpienia Zbawiciela, naszego Pana Jezusa Chrystusa, były, są i będą w niebie, w Królestwie i w raju niebieskim z Chrystusem, dołączone do wspólnoty aniołów i świętych. Po męce i śmierci Pana Jezusa Chrystusa oglądały i oglądają Istotę Bożą widzeniem intuicyjnym, a także twarzą w twarz, bez pośrednictwa żadnego stworzenia (Benedykt XII konst. Benedictus Deus: DS 1000; por. Sobór Watykański II, konst. Lumen gentium, 49).
KKK 1024 To doskonałe
życie z Trójcą Świętą, ta komunia życia i miłości z Nią, z Dziewicą
Maryją, aniołami i wszystkimi świętymi, jest nazywane
"niebem". Niebo jest celem ostatecznym i spełnieniem najgłębszych
dążeń człowieka, stanem najwyższego i ostatecznego szczęścia.
KKK 1025 Żyć w
niebie oznacza "być z Chrystusem" (Por. J 14, 3; Flp 1, 23; 1 Tes
4, 17). Wybrani żyją "w Nim", ale zachowują i – co więcej
– odnajdują tam swoją prawdziwą tożsamość, swoje własne imię (Por.
Ap 2, 17.:
Żyć, to być z Chrystusem; tam gdzie jest Chrystus, tam jest życie i Królestwo (Św. Ambroży, Expositio Evangelii secundum Lucam, 10, 121: PL 15, 1834 A).
KKK 1026 Jezus
"otworzył" nam niebo przez swoją Śmierć i swoje
Zmartwychwstanie. Życie błogosławionych polega na posiadaniu w pełni
owoców odkupienia dokonanego przez Chrystusa, który włącza do swej
niebieskiej chwały tych, którzy uwierzyli w Niego i pozostali wierni Jego
woli. Niebo jest szczęśliwą wspólnotą tych wszystkich, którzy są
doskonale zjednoczeni z Chrystusem.
KKK 1027 Tajemnica
szczęśliwej komunii z Bogiem i tymi wszystkimi, którzy są w Chrystusie,
przekracza wszelkie możliwości naszego zrozumienia i wyobrażenia. Pismo
święte mówi o niej w obrazach: życie, światło, pokój, uczta weselna,
wino królestwa, dom Ojca, niebieskie Jeruzalem, raj: "To, czego ani
oko nie widziało, ani ucho nie słyszało, ani serce człowieka nie zdołało
pojąć, jak wielkie rzeczy przygotował Bóg tym, którzy Go miłują"
(1 Kor 2, 9).
KKK 1028 Z powodu swej
transcendencji Bóg nie może być widziany takim, jaki jest, dopóki On sam
nie ukaże swojej tajemnicy dla bezpośredniej kontemplacji ze strony człowieka
i nie uzdolni go do niej. Kontemplacja Boga w chwale niebieskiej jest
nazywana przez Kościół "wizją uszczęśliwiającą":
To będzie twoją chwałą i szczęściem: być dopuszczonym do widzenia Boga, mieć zaszczyt uczestniczenia w radościach zbawienia i wiekuistej światłości w towarzystwie Chrystusa Pana, twego Boga... Cieszyć się w Królestwie niebieskim razem ze sprawiedliwymi i przyjaciółmi Boga radością osiągniętej nieśmiertelności (Św. Cyprian, Epistulae 56, 10, 1: PL 4, 357 B).
KKK 1029 Święci w
chwale nieba nadal wypełniają z radością wolę Bożą w odniesieniu do
innych ludzi i do całego stworzenia. Już królują z Chrystusem; z Nim
"będą królować na wieki wieków" (Ap 22, 5) (Por. Mt 25, 21.
23).
Źródło: http://www.teologia.pl/m_k/00-n.htm